Zo maak je creatieve dronefoto’s met een lange sluitertijd

Normaal gesproken wil je dat de sluitertijd tijdens het maken van een dronefoto zo kort mogelijk is, om bewegingsonscherpte te voorkomen. Want ondanks het feit dat de meeste drones zijn voorzien van een elektronische gestabiliseerde gimbal, de camera beweegt altijd wel een klein beetje. Toch zijn er situaties waarin je juist wel een lange sluitertijd zou willen hebben, om bijvoorbeeld stromend water op een creatieve manier vast te leggen. Om dat te bereiken kun je gebruik maken van krachtige neutral density (ND)-filters, zoals bijvoorbeeld de ND32 en ND64 van PolarPro. In dit artikel leg ik uit hoe een ND-filter werkt en wat voor creatieve effecten je kunt bereiken met een lange sluitertijd.

PolarPro ND32 en ND64

Hoeveelheid licht verminderen
Bij landschapsfotografie is het gebruik van ND-filters de normaalste zaak van de wereld. Een ND-filter vermindert namelijk de hoeveelheid licht die via het objectief op de sensor van je camera valt. Daardoor moet je een langere belichtingstijd kiezen om toch een goede belichting te krijgen. Daardoor kun je creatieve effecten bereiken: stromend water in een riviertje ziet er bijvoorbeeld als een zijden deken uit bij een belichting van een paar seconden. Ook kun je bewegende voorwerpen bewust laten vervagen, terwijl de rest van de foto wel scherp blijft.

De mate waarin de belichtingstijd langer wordt is omgekeerd evenredig aan de sterkte van het ND-filter. Dat wil zeggen dat een ND-filter met een hoge waarde, zoals 32 of 64, leidt tot een veel langere belichtingstijd. Een ND64-filter bijvoorbeeld houdt maar liefst 6 stops aan licht tegen, wat wil zeggen dat je de belichtingstijd ook met 6 stops moet verlengen, om je foto goed belicht te krijgen. Anders gezegd: stel dat je sluitertijd zonder ND-filter 1/125 seconde is, dan zou die bij gelijkblijvende waarden voor ISO en diafragma uitkomen op een halve seconde met ND64-filter.

Statief in de lucht
Je kunt je voorstellen dat de camera bij dergelijke lange sluitertijden wel heel stil moet blijven: elke minimale beweging of trilling leidt immers tot onscherpte in je foto. Daarom werk je normaal gesproken altijd met een statief. Toch kun je ook met een drone aan de slag met sterke ND-filters, aangezien drones tegenwoordig prima in staat zijn om stil op een plek te blijven hoveren en de gimbal de camera elektronisch op dezelfde plek gericht houdt: alsof je een statief in de lucht hebt zweven. Dan zijn soms sluitertijden van wel een paar seconden mogelijk, alhoewel het dan niet al te hard moet waaien, want dan zal het aanzienlijk lastiger worden om een scherpe foto te krijgen door het trillen of schudden van de drone.

Voorbeeld 1: branding
Door een krachtig ND-filter op de camera van een drone te bevestigen kun je creatieve foto’s maken. Denk bijvoorbeeld aan de branding bij zee: bij een lange sluitertijd veranderen golven in mooi uitgestrekte witte dekens, die mooi contrasteren bij rotsblokken, zoals je in onderstaande foto kunt zien. Deze foto werd gemaakt met een DJI Phantom 4, voorzien van een PolarPro ND64. (ISO 100, F/2.8, belichtingstijd 5 seconden)

Voorbeeld 2: waterval
Een andere foto waarop je goed ziet wat het effect is van een ND-filter bij stromend water is hieronder afgebeeld. Deze foto werd gemaakt bij de Irreler Wasserfälle in Duitsland, eveneens met een Phantom 4 met PolarPro ND64. Omdat ik hier relatief laag vloog, had ik veel last van bewegingsonscherpte, ook al was het vrijwel windstil. Ik moest heel wat keren afdrukken voordat ik de rotsen scherp op de foto had!

Voorbeeld 3: snelweg
Een derde en laatste voorbeeld van een creatief effect dat je kunt bereiken met een sterk ND-filter vind je hieronder. Hierbij werd een foto gemaakt van een verkeersplein bij schemer. Door de lange sluitertijd zijn de koplampen en achterlichten van de voorbijrijdende auto’s uitgesmeerd tot lange strepen. Omdat het al vrij donker was werd in dit geval gekozen voor een wat minder sterk filter, de ND32. Desondanks was er op ISO 800 een belichtingstijd nodig van maar liefst 5 seconden. Door de hoge ISO-waarde is er wel sprake van wat ruis.

Praktische tips
Tot slot nog een paar praktische tips. Vergeet na afloop van een sessie met een sterk ND-filter niet om deze van je camera te verwijderen. Het zou bijzonder zonde zijn als je tijdens een volgende vlucht er te laat achter komt dat het filter er nog op zit. Ten tweede doe je er verstandig aan om de witbalans handmatig in te stellen. Bij gebruik van zeer sterke ND-filters kan de automatische witbalans nog wel eens van slag raken, waardoor je flinke kleurverschillen krijgt tussen je foto’s. (Als je in RAW fotografeert heb je hier geen last van.) Ten derde: maak zoveel mogelijk foto’s als mogelijk. Van de 10 foto’s die je maakt zullen er 9 bewogen of onscherp zijn, zeker bij sluitertijden van een paar seconden. Ook bij windstil weer zul je merken dat je drone altijd wel een beetje beweegt tijdens het afdrukken, helemaal in de hand heb je de omstandigheden nooit!

Met dank aan Degreef & Partner voor het ter beschikking stellen van deze PolarPro filters. Deze zijn onder andere te koop bij CameraNU.nl, Kamera Express en Droneshop.nl.

Review: PolarPro filterset voor DJI Phantom 3/4

PolarPro-filterset-voor-DJI-Phantom

Het gebruik van filters is zeker bij gevorderde en professionele fotografen de normaalste zaak van de wereld. Zo kun je met een polarisatiefilter (ook wel polarizer genoemd) ongewenste reflecties voorkomen en kleuren intenser maken. En videofilmers maken graag gebruik van neutral density (ND) filters om op heldere dagen de sluitertijd omlaag te brengen.

Dergelijke filters kunnen ook toegepast worden op dronecamera’s. Voor de populaire DJI Phantom 3 en 4-serie bijvoorbeeld is er al een groot assortiment filters te koop. Ik bekeek een setje van PolarPro, bestaande uit twee ND-filters en een polarizer.

Met dank aan CameraNU.nl voor het beschikbaar stellen van deze filterset

 

Introductie

Zeker voor het maken van dronefoto’s van landschappen is het gebruik van een polarisatiefilter bijzonder aan te bevelen. De luchten worden blauwer en het contrast met de wolken wordt groter. Verder nemen de groene tinten van bomen en gras aan intensiteit toe. Dat komt doordat een polarisatiefilter indirect strooilicht weggefilterd. Daardoor heb je ook minder last van reflecties als je boven het water fotografeert of filmt.

ND filters komen goed van pas als je veel bezig bent met het maken van dronevideo’s. Misschien heb je wel eens gemerkt dat je bij opnamen op heldere dagen last hebt van storende trillingen of golven in je video’s. Dat is dan waarschijnlijk het gevreesde jello-effect. Trillingen van de propellers worden dan via het frame en de gimbal doorgegeven aan de camera. Als die trillingen interfereren met de shutter, dan krijg je golven in beeld.

PolarPro PL, ND4 en ND8

PolarPro PL, ND4 en ND8

Dat is te voorkomen door de sluitertijd omlaag te brengen, en dat kun je met ND filters bereiken. Deze houden een deel van het beschikbare licht tegen, wat de belichtingsmeter in de camera automatisch compenseert door de sluitertijd te verlagen. Dat kan het jello-effect deels of zelfs geheel opheffen. (Overigens is het ook aan te bevelen om je propellers na te kijken of beschadigingen, want het is altijd beter om trillingen in zijn geheel te voorkomen.)

ND-filters zijn in verschillende sterkten te verkrijgen. Een ND4-filter houdt 2 stops aan licht tegen, terwijl een ND8-filter 3 stops tegenhoudt. Bij een ND4-filter moet daarom de sluitertijd 4x zo lang worden (2 stops) om dezelfde belichting te realiseren. Voor zeer heldere dagen met veel zon kies je zelfs een nog sterker ND-filter, bijvoorbeeld met een waarde van 8.

PolarPro

Eén van de betere merken die filters op de markt brengen voor drones is PolarPro. Voor deze review bekijk ik een setje dat bestaat uit 2 ND filters (waarde 4 en 8) en een polarizer. Deze kunnen zonder meer op de camera van de Phantom 3 (alle modellen, behalve de Standard) en 4 bevestigd worden: het voorste deel van de lens kun je namelijk eenvoudig losdraaien, om er een filter voor op de plek te zetten.

De polarizer van PolarPro is voorzien van een draairing om de mate van polarisatie in te stellen

De polarizer van PolarPro is voorzien van een draairing om de mate van polarisatie in te stellen

De filters zelf zijn netjes afgewerkt en komen met drie kleine opbergzakjes. Het is aan te raden om de filters altijd in deze zakjes te bewaren, aangezien de kleinste krasjes al kunnen leiden tot storende vlekken of schitteringen in je foto’s of video’s. De filters zijn bijzonder licht van gewicht, zodat ze de gimbal niet onnodig belasten.

Het polarizer-filter is iets dikker dan de ND-filters, aangezien deze beschikt over een draairing, om zodoende de richting van het polarisatie-effect te kunnen instellen. Staat de zon hoog aan de hemel, zorg er dan voor dat het vierkantje in het logo naar boven wijst als je het filter aanbrengt, dan is het filter het meest effectief. Bij de ND-filters maakt de stand van het filter uiteraard niet uit.

 

Praktijktest automatische belichting

In onderstaande fotoreeks zie je wat er gebeurt als je de filters op de camera zet en kiest voor automatische belichting. Alleen bij de polarizer zie je (kleur)verschil ten opzichte van de bovenste foto. Bij de ND-filters zie je, zoals het een goed neutraal filter betaamt, eigenlijk geen kleurverschil optreden.

De referentiefoto, zonder filter. Sluitertijd: 1/2000 bij f/2.8

Referentiefoto, zonder filter. Sluitertijd: 1/2000 bij f/2.8

 

Met polarisatiefilter. Sluitertijd: 1/750 bij f/2.8

Met polarisatiefilter. Sluitertijd: 1/750 bij f/2.8. Merk op dat de kleuren verzadigder zijn.

 

Met ND 4 filter. Sluitertijd: 1/500 bij f/2.8

Met ND4-filter. Sluitertijd: 1/500 bij f/2.8

 

Met ND 8 filter. Sluitertijd: 1/250 bij f/2.8

Met ND8-filter. Sluitertijd: 1/250 bij f/2.8

 

Praktijktest handmatige belichting

Pas als je de belichting op handmatig zet zie je goed hoe groot het verschil in belichting is tussen de verschillende filters. Zeker bij de ND8 valt er nog amper licht op de sensor. Gebruik dit filter dus alleen voor video-opnamen op zeer heldere dagen, in andere gevallen voldoet het ND4-filter prima. (Een vuistregel is: sluitertijd 2x de framerate.) Verder is goed te zien dat het polarisatiefilter van zichzelf ook al heel wat licht tegenhoudt.

Referentiefoto zonder filter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

Referentiefoto, zonder filter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

 

Met polarisatiefilter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

Met polarisatiefilter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

 

Met ND 4 filter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

Met ND4-filter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

 

Met ND 8 filter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

Met ND8-filter. Manual belichting, sluitertijd: 1/1250 bij f/2.8

 

Praktijktest video

Hieronder zie je nog een video waarin het effect van de polarizer goed te zien is. Met name het blauw van de oceaan en het groen van het landschap wordt extra verdiept, terwijl schitteringen in het water deels zijn weggefilterd, met extreme kleurcontrasten tot gevolg. In deze video werd de polarizer op de maximale stand gezet; wil je minder effect, dan kun je de ring naar wens roteren om de mate van polarisatie te verminderen.

 

Conclusie

Zeker voor de gevorderde dronefotograaf of maker van dronevideo’s is het een must om over een setje filters te beschikken. Met de in deze review besproken set van PolarPro beschik je meteen over bijna alle filters die je nodig hebt. De kwaliteit van de filters is goed. Daar betaal je ook wel voor, maar bedenk daarbij ook dat goedkopere filters vaak last hebben van een kleurzweem of kleine variaties in helderheid vertonen. Ik kan de set van PolarPro dan ook van harte aanbevelen.

PolarPro DJI Phantom 3 filter 3-pack, € 89,- bij CameraNU.nl

CameraNU.nl

Geschikt voor:

– DJI Phantom 3 4K
– DJI Phantom 3 Advanced
– DJI Phantom 3 Professional
– DJI Phantom 4

In de doos
De volgende accessoires worden standaard meegeleverd:

– Polarisatiefilter
– Neutraal grijsfilter twee stops
– Neutraal grijsfilter drie stops
– Microfiber doekje
– Handleiding
– Afkomstig van PolarPro
– Twee jaar garantie